Johannes Calvijn – de Institutie – Samenvatting

Tweede boek – Hoofdstuk 7 – Dat de wet gegeven is, niet om het oude volk onder de duim te houden, maar om de hoop der zaligheid in Christus op te wekken en te voeden tot Zijn komst. Hoofdstuk 7, art. 1 De wet, die ongeveer vierhonderd jaar na Abraham aan het volk...

Tweede boek – Hoofdstuk 6 – Dat de verloren mens zijn verlossing moet zoeken in Christus Hoofdstuk 6, art. 1 We hebben gezien hoe de mens van adellijke afkomst is, namelijk van Adam die de koning van de schepping was. Wij zijn echter zo door de zonden bezoedeld en...

Tweede boek – Hoofdstuk 5B – Wederlegging van de tegenwerpingen, die ter verdediging van de vrije wil worden aangevoerd. Hoofdstuk 5, art. 6 Ons wordt tegengeworpen dat God Zijn geboden gegeven heeft als een duidelijk bewijs dat wij ze ook kunnen houden. Waarom zouden...

Tweede boek – Hoofdstuk 5A – Wederlegging van de tegenwerpingen, die ter verdediging van de vrije wil worden aangevoerd. Hoofdstuk 5, art. 1-5 Er zijn een aantal belangrijke tegenwerpingen die de vrije wil toch aannemelijk moeten maken. Stelling 1: Als de zonde...

Tweede boek – Hoofdstuk 4B – Hoe God werkt in de harten der mensen. Hoofdstuk 4, art. 6 De werking van God in de mensen is niet alleen tot oordeel en tot uitvoering van Zijn gerichten. Hij richt hun harten ook tot het goede, zoals Hij de harten van de Egyptenaren...

Tweede boek – Hoofdstuk 4A – Hoe God werkt in de harten der mensen. Hoofdstuk 4, art. 1 De mens is niet alleen verdorven, hij is ook een slaaf van de duivel. De ziel van de mens is als een paard. Het wordt door satan bereden waarheen hij wil en hoe hij dat wil. De...

Tweede boek – Hoofdstuk 3B – Dat uit des mensen verdorven natuur niets voortkomt dan alleen wat doemwaardig is. Hoofdstuk 3, art. 8 De verkiezing is geen vrucht van de goede wil in de uitverkorenen. De goede wil is daarentegen een vrucht van de verkiezing. Het begin...

Tweede boek – Hoofdstuk 3A – Dat uit des mensen verdorven natuur niets voortkomt dan alleen wat doemwaardig is. Hoofdstuk 3, art. 1 De Schrift is niet onduidelijk in haar beschrijving van de mens. De mens is uit vlees geboren en daarom vlees. Het bedenken van het...

Tweede boek – Hoofdstuk 2D – Dat de mens nu beroofd is van wilsvrijheid en aan jammerlijke dienstbaarheid onderworpen. Hoofdstuk 2, art. 22 Plato stelt dat de mens altijd uit onwetendheid zondigt. Dit gaat echter in tegen de leer van Gods Woord dat de mens door het...

Tweede boek – Hoofdstuk 2C – Dat de mens nu beroofd is van wilsvrijheid en aan jammerlijke dienstbaarheid onderworpen. Hoofdstuk 2, art. 15 Omdat wij belijden dat alle verstand en waarheid overblijfselen zijn van Gods goede schepping én gaven van Gods Geest zijn...

Tweede boek – Hoofdstuk 2B – Dat de mens nu beroofd is van wilsvrijheid en aan jammerlijke dienstbaarheid onderworpen. Hoofdstuk 2, art. 8 Augustinus streed enerzijds tegen de mensen die de vrije wil ontkenden om zo de verantwoordelijkheid voor de zonden te ontlopen....

Tweede boek – Hoofdstuk 2A – Dat de mens nu beroofd is van wilsvrijheid en aan jammerlijke dienstbaarheid onderworpen. Hoofdstuk 2, art. 1 De mens is slaaf van de zonden geworden. De vraag is nu ov er nog enig goeds overgebleven is in de gevallen mens. We moeten...

Tweede boek – Hoofdstuk 1B – Over de kennis van God de Verlosser in Christus, welke eerst aan de vaderen onder de wet, daarna ook ons in het evangelie geopenbaard is. Hoofdstuk 1, art. 5 Het leven van Adam was zijn verbondenheid en gemeenschapsoefening met zijn...

Tweede boek – Hoofdstuk 1A – Over de kennis van God de Verlosser in Christus, welke eerst aan de vaderen onder de wet, daarna ook ons in het evangelie geopenbaard is. Hoofdstuk 1, art. 1 Een van de grote oorzaken van onze grootste vergissingen bestaat in het niet...

Eerste boek – Hoofdstuk 18 – Dat God gebruik maakt van de dienst der goddelozen en hun gemoed neigt tot het uitvoeren van Zijn oordelen. En dat Hijzelf daarin desondanks rein blijft van elke smet. Hoofdstuk 18, art. 1 Wanneer we zien dat God zowel de mens als de satan...

Eerste boek – Hoofdstuk 17A – Waar deze leer van Gods voorzienigheid ons toe leiden moet wil het ons tot troost zijn. Hoofdstuk 17, art. 8 De leer van Gods regering kan bijzondere troost geven in bange tegenspoed. Het stelde Jozef in staat om af te zien van de haat...

Eerste boek – Hoofdstuk 17A – Waar deze leer van Gods voorzienigheid ons toe leiden moet wil het ons tot troost zijn. Hoofdstuk 17, art. 1 De regering van God gaat over alle dingen maar in het bijzonder over Zijn kerk. Een van de grootste redenen van moedeloosheid is...

Eerste boek – Hoofdstuk 16 – Dat God door Zijn kracht de door Hem geschapen wereld onderhoudt, beschermt en al haar delen door Zijn voorzienigheid regeert. Hoofdstuk 16, art. 4 Gods voorzienigheid ligt niet enkel in een vooruitzien. Alsof God door Zijn alwetendheid...

Eerste boek – Hoofdstuk 16 – Dat God door Zijn kracht de door Hem geschapen wereld onderhoudt, beschermt en al haar delen door Zijn voorzienigheid regeert. Hoofdstuk 16, art. 1 Het is dwaas om te stellen dat God slechts de Schepper is maar Zich daarna niet met Zijn...

Eerste boek – Hoofdstuk 15 – Hoedanig de mens geschapen is; waarin gesproken wordt over de vermogens der ziel, het beeld Gods, de vrije wil en de oorspronkelijke staat der rechtheid onzer natuur Hoofdstuk 15, art. 5 De Manicheeërs wilden de tekst uit Genesis 2: 7 (“En...

Eerste boek – Hoofdstuk 15 – Hoedanig de mens geschapen is; waarin gesproken wordt over de vermogens der ziel, het beeld Gods, de vrije wil en de oorspronkelijke staat der rechtheid onzer natuur Hoofdstuk 15, art. 1 Het is nodig om de schepping van de mens eens rustig...

Eerste boek – Hoofdstuk 14 – Dat ook bij de schepping van alle dingen de Schrift de ware God door gewisse tekenen onderscheidt van de verzonnen goden. Hoofdstuk 14, art. 13 Met betrekking tot de leer der duivelen wijst de Schrift ons steeds hierop dat wij vol...

Eerste boek – Hoofdstuk 14 – Dat ook bij de schepping van alle dingen de Schrift de ware God door gewisse tekenen onderscheidt van de verzonnen goden. Hoofstuk 14, art. 7 Het is niet met zekerheid te zeggen of iedere gelovige een engel heeft die in het bijzonder voor...

Eerste boek – Hoofdstuk 14 – Dat ook bij de schepping van alle dingen de Schrift de ware God door gewisse tekenen onderscheidt van de verzonnen goden. Hoofstuk 14, art. 1 Om ons Zichzelf te doen kennen heeft de Heere ons Zijn schepping geopenbaard. Hij heeft ons in de...

Eerste boek – Hoofdstuk 13C – Dat van de schepping af in de Schriften een enig Wezen Gods geleerd wordt, hetwelk drie Personen in zich vervat - De Drie-eenheid Gods Hoofstuk 13, art. 17 Het denken over het geheim van de Drie-eenheid wordt bijzonder mooi verwoord door...

Eerste boek – Hoofdstuk 13A – Dat van de schepping af in de Schriften een enig Wezen Gods geleerd wordt, hetwelk drie Personen in zich vervat - De Drie-eenheid Gods Hoofdstuk 13, art. 9 Hoewel Calvijn pas later in de Institutie wil spreken over Christus in Zijn...

Eerste boek – Hoofdstuk 13A – Dat van de schepping af in de Schriften een enig Wezen Gods geleerd wordt, hetwelk drie Personen in zich vervat - De Drie-eenheid Gods Hoofdstuk 13, art. 1 God openbaart Zich in Zijn Woord als oneindig en geestelijk. De oneindigheid moet...

Eerste boek – Hoofdstuk 12 – Dat God afgescheiden wordt van de afgoden, opdat Hij geheel en al alleen gediend worde. Hoofdstuk 12, art. 1 Afgoderij komt veelal niet op met als doel om een vervanging van de enige ware God te zijn. Zij komt op als een manier om naast...

Eerste boek – Hoofdstuk 11B – Dat het zonde is om aan God een zichtbare gedaante toe te schrijven. En dat allen van de ware God afwijken die zichzelf afgoden oprichten. Hoofdstuk 11, art. 9 Het is eveneens verwerpelijk dat sommigen stellen dat zij de beelden niet...

Eerste boek – Hoofdstuk 11A – Dat het zonde is om aan God een zichtbare gedaante toe te schrijven. En dat allen van de ware God afwijken die zichzelf afgoden oprichten. Hoofdstuk 11, art. 1 God komt ons verduisterde verstand tegemoet door Zich in Zijn Woord te tonen...

Eerste boek – Hoofdstuk 10 – Dat de schrift, om alle bijgeloof terecht te wijzen, uitsluitend de ware God stelt tegenover alle goden der heidenen. Hoofdstuk 10, art. 1 Wanneer wij zien op de schepping en onderhouding van God dan leert ons dat Zijn Vaderlijke goedheid,...

Eerste boek – Hoofdstuk 9 –Dat de dweepzieken, die met achterstelling der Schrift, zich wenden tot openbaring, alle beginselen der vroomheid omverwerpen. Hoofdstuk 9, art. 1 Er zijn mensen die de Schrift opzij leggen en de bijzondere openbaringen hoger stellen. Zij...

Eerste boek – Hoofdstuk 8 – Dat er voor zover de menselijk rede vordert voldoende sterke bewijzen ter beschikking staan om de geloofwaardigheid van de Schrift te handhaven. Hoofdstuk 8, art. 9 Het is wonderlijk om te zien hoe God gegeven heeft dat de wet van Mozes...

Eerste boek – Hoofdstuk 8 – Dat er voor zover de menselijk rede vordert voldoende sterke bewijzen ter beschikking staan om de geloofwaardigheid van de Schrift te handhaven. Hoofdstuk 8, art 1. Wie zich met ingespannen ijver tot het Woord richt zal daarin een...

Eerste boek – Hoofdstuk 7 – Door welk getuigenis de Schrift moet worden bekrachtigd opdat haar gezag vast sta, namelijk door het getuigenis van de Geest en dat het een goddeloos verzinsel is dat haar geloofwaardigheid afhangt van het oordeel der kerk. Hoofdstuk 7, art...

Eerste boek – Hoofdstuk 6 – Om tot God de Schepper te komen is de leiding en de onderwijzing der Schrift nodig. Hoofdstuk 6, art 1. Het is duidelijk, de openbaring van God in de schepping en in de schepselen is genoegzaam om ons alle onschuld te benemen maar niet in...

Eerste boek – Hoofdstuk 5 (B) – Dat de kennis Gods schittert in de bouw der wereld en in haar voortdurende besturing. Hoofdstuk 5, art 6. Wij moeten opgewekt worden tot het besef dat alle heerlijkheid binnen ons en buiten ons tot doel heeft om onze harten op te heffen...

Eerste boek – Hoofdstuk 5 (A) – Dat de kennis Gods schittert in de bouw der wereld en in haar voortdurende besturing. Hoofdstuk 5, art 1. Omdat de kern van een godzalig leven ligt in de kennis van God heeft het de Heere behaagt om niet alleen ín de mens enig besef van...

Eerste boek – Hoofdstuk 4 – Dat de ingeschapen Godskennis deels door onwetendheid, deels door slechtheid verstikt of verdorven wordt. Hoofdstuk 4, art 1. De kiem van de godsdienst in de mens wordt door de mens zelf opzettelijk verbasterd (vervormd/bedorven). Hetzij...

Eerste boek – Hoofdstuk 3 – Dat de kennis Gods van nature in de geest der mensen is ingeplant.  Hoofdstuk 3, art 1. In ieder mens is een besef van het bestaan van God. Dit is een overblijfsel uit het paradijs en deze kennis wordt door voortdurende indruppeling steeds...

Eerste boek – Hoofdstuk 2 – Wat is het om God te kennen en waartoe dient die kennis? Hoofdstuk 2, art 1. De kennis van God moet worden onderscheiden in: Een meer algemene kennis van God als onze Schepper die ons door Zijn macht draagt, ons leven bestuurt en ons door...

Eerste boek – Hoofdstuk 1 – Over de kennis van God de Schepper Hoofdstuk 1, art 1. De kennis die noodzakelijk gekend moet worden is samen te vatten in: de kennis van God en de kennis van onszelf. Waarnemen van onze eigen onwetendheid, armoede, slechtheid, enzovoorts...